Anima ve Animus

Anima ve animus Carl Jung’un kolektif bilinçdışı teorisinin bir parçasıdır. Erkek bilinçaltındaki feminen içsel kişilik anima, kadındaki maskulen içsel kişilik de animus olarak tanımlanmıştır. 

Kişi kendi cinsiyetine özgü vasıfları korumak için gündelik yaşamda bu içsel kimliği gizler fakat derinlerde yaşayan karşıt cinse özgü kimlik kişinin rüyalarında ortaya çıkabilir.  

Carl Jung’a göre eş seçimi ve ilişkileri yürütmede belirleyici olan arketip anima ve animustur. Teoriye göre erkek kadını anima rehberliğinde seçer, kadın ise erkeğini animus önderliğinde seçer. Bir başka deyişle, bir kadın erkeğinde animusu bulur, bir erkek ise kadınında kendi animasını.

Anima ve animusun sadece ilişkilerde görünür oldukları söylenir. Jung’a göre kişi özündeki anima veya animusu bastırmadan, yüzeye çıkacak kadar beslemeyip dizginleyebilmesi önemlidir. 

Animusu en iyi şekilde romantik ilişkilerin içerisinde görebiliyoruz, çünkü animusu çoğunlukla yansıtıyor ve buna aşk ya da nefret diyoruz. Bu açıdan baktığımızda bizi derinden yaralayan ilişkilerin içimizdeki animusu ortaya çıkartmak gibi çok önemli bir misyonu vardır.

Her erkek yarı erkek, yarı kadındır; her kadın yarı kadın yarı erkektir. Çünkü varlığımızın yarısı anneden, yarısı da babandan geliyor. Tanrıça Şiva’nın heykelleri gibi

Bir erkeğin annesi, animasının oluşmasında rol oynar. Eğer anne oğlunun hayatında olumsuz etkilere sahipse bu erkeğin animası da benzer bir karaktere sahip olur. Annenin olumlu bir etki bıraktığı durumlarda da her zaman olumlu bir anima karakterine sahip olunmaz. Böyle bir durumda erkeğin hayatın zorluklarıyla baş edememesi, dişilleşmesi ya da  kadınları hayatının merkezine koyması ve kendini değersizleştirmesi gibi sonuçların doğma ihtimali ortaya çıkarır. Bir erkeğin ya da kadının sadece anima veya animusuna karşı çıkması onu reddetmesi veya tamamen kendini bırakması sağlıklı olmaz. Önemli olan kendimiz ve içimizdeki anima/animus ile dengeli bir ilişki kurmak.

 Animus ise kadının babası ya da baba figürleri tarafından belirlenir. Anima anne etkisi ile ve tek bir kişiden etkilenirken kadında bu durum farklıdır. Animus’un oluşmasında birden çok kişinin etkisini görürüz. 

Olumsuz animus, kadını dünyadan saklar ve gerçeklikle ilişkisini keser. Animus tarafından ele geçirilmiş bir kadın, duygularını bastırabilir ya da şiddetli bir şekilde ifade edebilir. Her iki şekilde de öfkeyle ve bastırılmış duygularla karşılaşırız. Kadının, kendi animusu ile buluşmaya, onu anlamaya ve onunla bağlantı kurmaya ihtiyacı vardır. Aksi halde hayatın içerisinde adımlar atması, sağlıklı ilişkiler kurması, potansiyelleri değerlendirmesi ve sağlıklı bir birey olarak hayatına devam etmesi olanaksızlaşır.

Animusu tanımak kolay değil. Bu, uzun ve acı dolu bir yoldur. Eğer animusunun kim olduğunu ve onunla olan ilişkisini anlayabilirse, bir kadının animusu ona destek olan, yol gösterici bir lidere dönüşebilir. Güçlü bir animus, kadına netlik, odaklılık, iç görü, sadelik, disiplin, bilgelik ve cesaret verir. Bu iç güç sayesinde kadın kendi kadınlığı, kendi dişil özü içerisinde gevşeyebilir, hayata açılabilir ve kendi yaratıcılık potansiyelini ifade edebilir. 

Aynı şekilde pozitif bir anima, erkeğe hayatın içerisinde ilerlerken rehberlik yapacak, hayatın bilinmezliği içerisinde kaybolmadan güçlü adımlarla ilerlemesi için ona yardımcı olacaktır.  Anima erkeğin kalbinin derinliklerini görmesini sağlar, erkeğin kendi benliğini bulması, ego ve gölge yaşamı içerisinde kaybolmadan ilerlemesini sağlar. Kendi içindeki dişiyle iletişim kurabilen erkek hayatına alacağı partnerleriyle de böyle ilişkiler kurma olasılığı artar. Anima ile derin bağ kurabilen bir erkek, sağlıklı ve güçlü özelliklere sahip bir kadını seçmeye meyillidir. Anima’nın erkekten istediği, aynı bir şövalyenin Kraliçe’ye kendisini adaması gibi, erkeğin de kendisini animaya adamasıdır

Anima genellikle duygusal, empatik ve hassas yönlerle ilişkilidir; Animus ise kişiliğin aktif, entelektüel ve araştırmacı tarafıyla ilgilidir.

Hazırlayan: Deren Kansak 

Kaynaklar:

https://ecehan.medium.com/anima-animus

Didem Çivici (2018)  Anima/Animusu Keşfetmek 

Didem Çivici (2020) Animusu Tanımak 

https://appliedjung.com/the-archetypes-of-the-anima-and-animus/